15 Ocak 2019 Salı

Zübeyde Hanım...



Sevgiyle, saygıyla, rahmetle andığımız ve bir annenin dünyayı değiştirebildiğini kanıtlayan kişi olarak tarihe geçen Atatürk'ümüzün annesi Zübeyde Hanımın dün ölümünün 96. yıl dönümüydü.

Bu vesileyle Zübeyde hanımı daha yakından tanımak için, keskin görüşlü tarihçimiz Enver Behnan Şapolyo'nun kaynağından aynen aktarıyorum:


"Atatürk'ün valdesi Zübeyde hanım, Sofu-zade ailesinden Feyzullah ağanın kızıdır. Bunlar Selanik'te doğmuşlardır.  Bu aile bundan 130 sene evel Sarıgöl'den Selanik'e gelmiştir. Vodina kazasının batısında, 16 köyden ibaret olan Sarıgöl nahiyesinin ahalisi, Makedonya ve Tesalya'nın fethinden sonra Konya civarı ahalisinden Osmanlı hükümetinin sevk ve iskân ettiği Türklerdendir." 

Şapolyo, Makbule Atadan'ın kendisine şunları anlattığını yazar:

"Annemin babası üç çiftlik sahibi Feyzullah efendidir. Büyük pederim Feyzullah, Selânik'e bir saat mesafedeki Lankaza kazasında oturuyormuş. Lankaza'nın yarısı iki kardeşe aitmiş... Feyzullah efendi üç defa evlenmiştir. Üçüncü karısından ise Ayşe hanım olmuştur. Ayşe hanım bizim büyük annemizdir... Bunları hep annemden duymuştum." 

Makbule Atadan, bu defa 1952 yılında yayınlanan hatıralarında ana tarafından büyük babasının, Lankaza'lı Varyemez oğullarından Ahmet İbrahim efendi olduğunu söyler. Bunların, Bizans zamanında Vardar boylarına yerleşmiş mavi ve yeşil gözlü, sarışın yörükler olduklarını ilâve eder. 

Mustafa Kemal'in atalarının Yörük Türkmenleri olduğu şüphesizdir. Ruşen Eşref Ünaydın, Şapolyo'nun bu konuda kendisine sorduğu bir suale şöyle cevap verir: "Atatürk, çok kere, benim atalarım Anadolu'dan Rumeli'ye gelmiş Yörük Türkmenlerdendir., derlerdi." Makbule Atadan da, Şapolyo'ya, babası Ali Rıza efendinin Yörük sülalesinden olduğunu söyler ve "Annem her zaman Yörük olmakla iftihar ederdi. Bir gün Atatürk'e Yörük nedir diye sordum, ağabeyim de bana (Yürüyen Türkler) dedi." der. 

Atatürk'ün Selanik'te mahalle ve okul arkadaşlarından ve eski milletvekillerinden Hacı Mehmet Somer de bu konuda Şapolya'ya  şunları anlatır:

"Atatürk'ün ataları Anadolu'dan gelerek Manastır vilayetinin Debre-i Bala sancağına bağlı Kocacık (Kovacık) nahiyesine yerleşmişlerdir. Bunları ben Selânik'in ihtiyarlarından duymuştum. Bunların hepsi yörüktür... Bunların kıyafetleri Anadolu Türklerininkine benzer. Yaşayışları, hatta lehçeleri de aynıdır." 

(...)

Sonraları Kovacık Türkleri Bursa civarında Cerrah köyüne yerleştirilir.

Falih Rıfkı Atay da der ki:

"Mustafa Kemal ana tarafından yörüktür. Ondaki Altaylı tipi bundan olsa gerek"

İstanbul Reklam Yayınları Atatürk Ansiklopedisi cilt 1, sf: 14



Sevgi ve saygılarımla!


"Haksızlık Karşısında Susan Dilsiz Şeytandır" Hz. Muhammed (A.S.)

17 yorum:

  1. İlginize çok teşekkür ederim Sibel Hanım. Sevgilerimle...

    YanıtlaSil
  2. Atatürk'ümüzü ve rahmetle andığımız annesi Zübeyde Hanım'ı bir kere daha hatırlattığınız için teşekkür ediyorum.

    YanıtlaSil
  3. Ben de size ilginizden dolayı teşekkür ediyorum Ahmet bey. Saygılar...

    YanıtlaSil
  4. Merhabalar.
    Cumhuriyetimizin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın vefatının 96. seneidevriyesi münasebetiyle kendisini rahmetle, sevgiyle ve saygıyla anıyoruz. Hatırlatıp, paylaştığınız için size de teşekkürlerimi sunarım.

    14 Ocak 1923 günü 66 yaşında iken vefat eden Zübeyde Hanım'ın mezar taşında: "hüve'l-bâki. türkiye reis-i cumhuru gazi mustafa kemal paşa hazretlerinin vâlide-i muhteremeleri zübeyde hanım'ın ruhuna rızâen lillâhi'l-fâtihâ. sene 1338 (1923)" ibaresi varmış. Bu ilk mezar taşı da İzmir Arkeoloji Müzesi'nin deposunda duruyormuş. Bu bilgiyi internetten aldım. Ne derece itibar edilir bilmiyorum.
    Selam ve saygılarımla.

    YanıtlaSil
  5. Bu ilginç ama bir o kadar da düşündürücü bilgi paylaşımınız için çok teşekkür ederim Recep Bey. Ne yazık ki bu anlamda ince ince plânların ülkemiz ve milletimiz üzerinde kurgulanması tüm hızıyla devam ediyor. Dolayısıyla uyanık olmamızdan başka çaremiz yok. Saygılarımla...

    YanıtlaSil
  6. Üstte mavi gök çökmedikçe
    Altta yağız yer delinmedikçe
    Senin ilini töreni kim bozabilir.(Bilge Kağan).

    Bütün bu ınce ve hain planlara karşı Milli kültürü yaşatmak olacaktır.
    Kendi benliğini bilmeyenler,başka milletlere av olur.

    YanıtlaSil
  7. Çok teşekkür ederim Ahmet Bey...

    YanıtlaSil
  8. Tülay Hanım ülkemiz üzerinde oynanan fakat gizli olmayan yeni oyunlardan birisi de şu ABD 'nin başına gelen turp mu tramp mı afedersiniz ABD itinin tehditleri...
    Bu imansızlar Türk ordusunun tokatını özlediler galiba.Fakat en önemlisi bu günkü yönetimin alttan alması,Türk milletine yakışan cevabı vermemesi,bu emperyalistleri Türkiye üzerinden konuşturması.Bir zamanlar heeeyt diyorlardı.Nerde kaldı o heyeeetler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İnşallah her şey iyi olacak Ahmet Bey. İlginize çok teşekkür ederim. Saygılarımla.

      Sil
  9. "Yörük" deyimi,aslında "Göçebe Türkler" anlamına da geliyor.."Yürüyen Türkler" de bunun başka bir deyimi..🙂 Göçebe Türkler'de, "ana" kavramı çok önemlidir ve bunlar daha atılgan,barışcıl ve savaşcı özelliklere sahiptirler..Atatürk'de de bu özelliklerin olması çok şaşırtıcı değil aslında..Bilgiler için elinize sağlık Tülay hocam..✔😊

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Katkılarınıza ve ilginize çok teşekkür ederim Ertuğrul Bey. Esen kalınız.

      Sil
  10. Bunları biliyordum ama bu kadar ayrıntılı bilmiyordum elinize ve emeğinize sağlık teşekkür ederim 👍

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de ilginize ve desteğinize çok teşekkür ederim Yılmaz Bey. Saygılarımla...

      Sil
  11. Gülay hanım Nasılsınız Yazılarına ara verdin Bir aksilik mi var.
    Cumaniz mübarek olsun.Selam ve saygilar

    YanıtlaSil
  12. Nazik ilginize çok teşekkür ederim Ahmet Bey. Tatil nedeniyle yaşadığım şehirde değildim. Sevgili eşimin tedavi süreciyle birlikte yazılarıma bir müddet ara vermek zorunda kaldım. Saygılarımla.

    YanıtlaSil
  13. Beğeninize çok teşekkür ederim. Üyeniz oldum bile...

    YanıtlaSil